آموزش زبان دوم و پرورش کودک دوزبانه نیز از جمله دغدغه های اصلی والدین در این روزهاست تا بتوانند فرزند خود را با مهارتی مهم آشنا کرده و آینده فرزند خود را تضمین کنند. اگر شما هم به عنوان والدین در فکر پرورش کودک دو زبانه هستید و از آن اطلاعات کاملی ندارید پیشنهاد می کنيم این مقاله را مورد مطالعه قرار دهید تا تمام جوانب این امر برایتان روشن گردد.
منظور از دو زبانگی چیست؟
دوزبانه به فردی گفته می‌شود که به‌غیر از زبان مادری، به زبان دیگری هم تسلط دارد. دو زبانگی با آموزش متفاوت است؛ چون ما سعی می‌کنیم با فراهم‌کردن محیطی مناسب، کودک خودبه‌خود انگلیسی را یاد بگیرد.
به‌عنوان مثال، همهٔ افراد زبان مادری خود را فرا گرفته‌اند، ولی افرادی که زبان انگلیسی را در مدرسه آموخته‌اند، آن را آموزش دیده اند.
امکان دارد کودک زبان دوم مانند انگلیسی را مثل زبان مادری فرا بگیرد یا حتماً زبان دوم آموزشی است؟ بله، کودکان می‌توانند زبان دوم را مثل زبان مادری بیاموزند. این مسئله به نحوهٔ در معرض زبان انگلیسی قرار گرفتن کودک بستگی دارد:
- دوزبانهٔ هم‌زمان: کودکی که از بدو تولد در معرض هر ۲ زبان قرار می‌گیرد و یادگیری زبان اکتسابی است
- دوزبانهٔ متوالی: کودکی که یادگیری زبان دوم را پس از زبان اول شروع می‌کند (کودکانی که پس از ۷ سالگی، در معرض زبان دوم قرار می‌گیرند)
حالا چگونه کودک خود را دو زبانه کنیم؟ به‌طور کلی، باید محیط اطراف کودک را با محتواهای مناسب مثل کارتون انگلیسی پر کنیم تا کودک زبان اصلی را دقیقاً مثل زبان مادری یاد بگیرد.
روش‌های محبوب در دو زبانگی کودک
دو زبانه شدن کودک سریع اتفاق نمی‌افتد و به تلاش و استمرار نیاز دارد. در این بخش، روش‌های مختلفی را به شما پیشنهاد می‌دهیم تا بتوانید کودک خود را تا آخر مسیر مشتاق نگه دارید. بیایید ببینیم چگونه کودک دو زبانه داشته باشیم! (در مقاله‌ای دیگر از بلاگ آکادمی بیابانی، درباره بهترین روش تدریس زبان انگلیسی به کودکان به طور کامل صحبت کرده‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم آن را حتما بخوانید)
۱. مطالب جدید و جذاب را با صدای بلند بخوانید
مطالعهٔ کتاب‌ها و مطالب در یادگیری کودک نقش مهمی دارد؛ ولی برای اینکه محیط را به محیطی انگلیسی تبدیل کنید، بهتر است مطالب را با صدای بلند برای کودک خود بخوانید. به این ترتیب، کودک در طول روز مدام در معرض واژه‌های جدید قرار می‌گیرد و برای دو زبانه شدن آماده می‌شود.
۲. آهنگ و شعر انگلیسی پخش کنید!
کودکان به شنیدن آهنگ و شعر علاقه دارند. در طول روز و در زمان‌های مناسب مثل رانندگی، شعرهای انگلیسی مناسب برای کودکان را پخش کنید تا کودک به شنیدن واژه‌های انگلیسی عادت کند. (چنانچه تمایل به آموزش الفبای انگلیسی برای کودکان با شعر دارید، در مقاله دیگری از بلاگ بیابانی به صورت کامل درباره آن صحبت کرده‌ایم)
۳. با کودک خود آشپزی کنید
با پختن غذاهای مختلف با کودک خود، کلمات جدید مرتبط با غذا، آشپزخانه، سبزیجات، خشکبار و… را تمرین کنید. همچنین می‌توانید هنگام آشپزی‌کردن به کودک مسئولیتی را واگذار کنید و از او بخواهید به شما کمک کند تا همکاری‌کردن را هم یاد بگیرد.
۴.کارتون و انیمیشن انگلیسی ببینید
تماشای کارتون و انیمیشن انگلیسی یکی از شیوه‌های آموزش زبان به کودکان است. بچهها با تماشای کارتون هم به شنیدن انگلیسی عادت می‌کنند و هم برای فهمیدن داستان کارتون بیشتر با جمله‌ها و کلمات درگیر می‌شوند و آن‌ها را سریع‌تر یاد می‌گیرند. (اسامی بهترین کارتون برای دوزبانه شدن کودک را در مقاله دیگری از بلاگ بیابانی بررسی کرده‌ایم که می‌توانید از آن ایده بگیرید)
۵. با فلش کارت، انگلیسی را ملکهٔ ذهن کودک خود کنید
هر فلش کارت می‌تواند شامل عکس و املای کلمهٔ مرتبط با آن است. برای آموزش کودک، فلش کارت‌ها را روی زمین بچینید و کلمات هر کارت را برای او تلفظ کنید. سپس فلش کارت‌ها را جمع کنید و هر کارت را نشان کودک دهید و از او بخواهید کلمه‌ای را که به او آموزش داد‌ه‌اید، تلفظ کند. برای اینکه مطمئن شوید کودک کلمه‌ها را صحیح به خاطر سپرده، روزانه با او کارت‌های قبلی را تمرین کنید تا کامل بر آن‌ها مسلط شود. فلش کارت برای تمرین آنچه که کودک یاد گرفته است، بسیار مناسب است و می‌توانید از آن در کنار کارتون استفاده کنید.
۶. با کودک خود بازی کنید تا انگلیسی یاد بگیرد
کودکی است و بازی‌های کودکانه! حتی وقتی بزرگ می‌شویم هم از علاقه‌مان به بازی کم نمی‌شود. برای آموزش زبان انگلیسی با بازی دستتان حسابی باز است:
- پانتومیم
- توپ‌بازی
- طرح معما
- نقاشی و رنگ‌آمیزی
- بازی پیداکردن گنج
برای نمونه برای بازی توپ‌بازی خانوادگی دور هم بایستید و یک توپ بیاورید. شرط پاس‌دادن توپ به نفر بعدی گفتن یک کلمه به انگلیسی است. مثلاً نام یک غذا، رنگ یا هرچیزی را به انگلیسی بگویید و توپ را به نفر بعدی بدهید. اگر کسی نتواند کلمهٔ جدیدی بگویید از بازی حذف می‌شود.
مثلاً اکثر کودکان از اینکه وقت خود را با نقاشی‌کشیدن یا ساخت کاردستی و کارکردن با قیچی، کاغذ، مقوا، رنگ انگشتی و … بگذرانند، نه‌تنها خسته نمی شوند، بلکه کیف دنیا را می‌کنند!
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین بازی آموزش زبان انگلیسی برای کودکان
۷. در خانه انگلیسی صحبت کنید
برای دو زبانه شدن کودک خود، در خانه انگلیسی صحبت کنید. البته ایراد بزرگ این کار، عدم‌تسلط پدر یا مادر به انگلیسی است که باعث می‌شود تلفظ اشتباه یا ساختار غلط در ذهن کودک حک شود.
۸. استفاده از کتاب داستان صوتی و تصویری با زبان انگلیسی
در کنار روش‌های کاربردی که برای دو زبانه شدن کودکان به کار می‌بریم، بهتر است از داستان‌های صوتی و تصویری و پادکست‌های مرتبط هم استفاده کنید. کودکان عاشق کتاب داستان مخصوصاً داستان‌های مصور هستند و زمانی را که برای قصه‌گویی با آن‌ها صرف می‌کنید، فراموش نمی‌کنند.
می‌توانید داستان‌های صوتی و تصویری مناسب سن فرزندانتان را تهیه و هنگام خواب برای او پخش کنید. داستان‌های مصور با رنگ‌های شاد بسیار کمک‌کننده هستند.
کتاب داستان های های زیادی هستند که مختص کودکان در هر سنی طراحی شدند؛ ولی زمان انتخاب کتاب داستان برای بچهها توجه داشته باشید که کتاب مناسب کودک خودتان را انتخاب کنید.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین کتاب آموزش زبان انگلیسی برای کودکان
۹. کمیت به‌اندازهٔ کیفیت اهمیت دارد!
هرچه کودک بیشتر در معرض شنیدن کلمات انگلیسی قرار بگیرد، احتمال دو زبانه شدن او بیشتر است. برای این کار، می‌توانید چند روش بالا را با هم ترکیب کنید. مثلاً در طی روز برای کودک کارتون پخش کنید، با او آشپزی کنید، مقداری بازی کنید و در آخر شب، هنگام رانندگی و در ترافیک پادکست گوش دهید و داستان‌های صوتی را قبل از خواب برای او پخش کنید.
علاوه بر مسئلهٔ کمیت، به علاقهٔ کودک خود هم توجه کنید. بهتر است ببینید بیشتر به چه فعالیت‌هایی علاقه دارد و حتی چه نوع بازی و کارتونی را بیشتر دوست دارد. ولی چرا باید به فکر دو زبانه شدن کودک خود باشید؟ بیایید به مزایا و اهمیت آن نگاهی بیندازیم.
مزایای دو زبانگی چیست؟
بر اساس فواید یادگیری زبان انگلیسی در کودکی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، باید به فکر دو زبانه شدن کودک خود باشید:
۱. افزایش اعتماد‌به نفس
چرا اعتمادبه‌نفس کودک دو زبانه بیشتر است؟ شما چند کار را هم‌زمان دنبال می‌کنید:
- با کودکان خود بازی می‌کنید و متوجه می‌شود به او اهمیت می‌دهید
- مسئولیت‌هایی به او واگذار می‌کنید که برای انجام‌دادن آن‌ها تلاش می‌کند
- یاد می‌گیرد اشتباه‌کردن عیب ندارد و از آن‌ها درس می‌گیرد
- مهارت جدیدی یاد می‌گیرد که دربارهٔ آن با دیگران صحبت می‌کند
تمام این موارد در نهایت به افزایش اعتمادبه‌نفس او منجر می‌شوند.
بیشتر بخوانید: راه حل اشتباهات رایج در یادگیری زبان انگلیسی کودکان
۲. بهبود تمرکز و انجام چند کار به‌صورت هم‌زمان
مغزهای دو زبانه دائما باید انتخاب کنند به چه زبانی با دیگران ارتباط برقرار کنند. مغز همیشه بین دو زبان در حال حرکت است و به تمرکز بیشتر و انجام چند کار هم‌زمان منجر می‌شود.
۳. افزایش توانایی شناختی
یادگیری زبان جدید به‌معنای واقعی ساختار مغز را تغییر می‌دهد. کودک دو زبانه یاد می‌گیرد باید بین نحوهٔ پاسخ‌گویی در موقعیت‌های مختلف تصمیم بگیرد.
۴. تقویت حافظه و خلاقیت
تحقیقات نشان می‌دهد دو زبانگی حافظه و شناخت را بهبود می‌بخشد و از بیماری‌هایی مثل آلزایمر در سنین بالا جلوگیری می‌کند.
۵. مهارت‌های ارتباطی کودک تقویت می‌شود
کودکانی که زبان دوم یاد می‌گیرند در برقراری ارتباط بهم موفق‌تر عمل می‌کنند؛ چون می‌توانند اتفاقات را از دیدگاه‌های مختلف نقد و بررسی و نظرات خود را با شیوهٔ صحیح‌تری انتقال دهند.
۶. یادگیری بهتر زبان سوم
یادگیری زبان دوم مسیر یادگیری زبان‌های دیگر را برای کودک شما آسان می‌کند.
برای دو زبانه شدن کودک از کجا شروع کنیم؟
بالاتر چند راهکار به شما دادیم که با کمک آن‌ها شرایط دو زبانه شدن کودک خود را فراهم کنید. همچنین اشاره کردیم که بهتر است برنامهٔ منظمی داشته باشید و در طول روز چند راهکار مختلف را هم‌زمان پیش ببرید.
برای اینکه کار شما را راحت کنیم، پکیج کودک دو زبانه را آماده کردیم که شامل چند بخش مهم است:
- کارتون‌های طبقه‌بندی‌شده بر اساس سن و جنسیت
- کاربرگ‌های مرتبط با کارتون‌ها برای ایجاد علاقه در کودکان و برقراری ارتباط با شخصیت کارتون
- داستان‌های صوتی و تصویری
- لالایی
با کمک این پکیج، می‌توانید محیط خانه را به محیطی تبدیل کنید که کودک مدام در معرض لغات و جمله‌های انگلیسی است. از طرفی، تمرین‌ها و کاربرگ‌های این پکیج نقش زیادی در دو زبانه شدن کودک شما ایفا می‌کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش‌های آموزش زبان انگلیسی به نوزادان
سوالات متداول
1. آیا کودکان دو زبانه در زندگی موفق‌تر هستند؟
طبق تحقیقات، آموزش زبان دوم در سنین پایین (بین ۰ تا ۳) به کودکان کمک می کند «انعطاف پذیری شناختی» بیشتری داشته باشند.
2. آیا دو دو زبانگی باعث ایجاد اختلالات یادگیری می‌شود؟
خیر، تحقیقات اثبات کرده کودکان دو زبانه در مدرسه و امتحانات آن موفق‌تر از سایر دانش‌آموزان عمل می‌کنند.
کودک خود را برای دو زبانه شدن آماده کنید!
در این مقاله، چند راهکار و نکته با شما در میان گذاشتیم تا بتوانید مسیر خوبی را برای دو زبان شدن کودک خود بچینید. مسیر سختی است که می‌توانید با روش‌های مختلف مثل بازی و پخش کارتون، آن را برای کودک خود هموار کنید. یک برنامهٔ منظم و روزانه داشته باشید و به آن پایبند باشید. اگر دغدغه‌ای در این زمینه دارید، در بخش نظرات برای ما بنویسید. منتظر شنیدن نظرات شما هستیم
منابع:
